Accueil
Aimé CESAIRE
Frantz FANON
Paulette NARDAL
René MENIL
Edouard GLISSANT
Suzanne CESAIRE
Jean BERNABE
Guy CABORT MASSON
Vincent PLACOLY
Derek WALCOTT
Price MARS
Jacques ROUMAIN
Guy TIROLIEN
Jacques-Stephen ALEXIS
Sonny RUPAIRE
Georges GRATIANT
Marie VIEUX-CHAUVET
Léon-Gontran DAMAS
Firmin ANTENOR
Edouard Jacques MAUNICK
Saint-John PERSE
Maximilien LAROCHE
Aude-Emmanuelle HOAREAU
Georges MAUVOIS
Marcel MANVILLE
Daniel HONORE
Alain ANSELIN
Jacques COURSIL

An L.P.A Wobè: dlo pasé farin

Jean-Laurent ALCIDE
An L.P.A Wobè: dlo pasé farin

Dékatiyaj

 

Manmay, atè Matnik si nou pa véyatif dlo ka dépasé farin vit-vit. Ka ki ka pasé lakay nou ?

An sèl wélélé, an sèl bakannal, an sèl vakabonajri, an sèl voukoum  ka fèt pa koté Wobè. Ka ki ka pasé, konpè ? Ma komè a pa chyen ka japé pa ké, kon yo ka di Gwada ek isi tou. Men yo ka débaké an Matinitjez, an manman zanfan, an bouwel twavay, an fanm djok, an mapipi an lisé-a, ki ja djoubaké an paket lanné (sèz) ek yo cdisé dèpi (wuit lanné) pou fè an manmay vin pwan soley ek lavi chè lakay moun-lan. Oti misié Sézè pou li wè sa? Oti misié Glisan pou li tann? Oti Chaben nou-an pou’y voyé labou? Anmwé! Anmwé!

An sèl voukoum ki ka terbolizé lespri nou ek ka fè nou chanté, chanté joslin – pa ta kasav–, lot joslin-lan: nèg la ja pwan manman.

“Ay nèg la ou ja pwan
Ou ja pwan, ou ja pwan, ou ja anlo manman
Nèg la ou ja pwan an djèl a malpalan
Nèg la ou ja pwan an djèl a mépwizan
Nèg la ou ja pwan anlo an djèl a blan
Nèg la ou ja pwan an djèl an malaba
Nèg la ou ja pwan an djèl an nèg la menm”

(Jocelyne Labylle, Neg La, Lyrics powered by LyricFind)

Kidonk lé kanmarad bay-la pa mol davwa yo ka mènasé malérez-lan ki enfimiez, ki doktè an lédikasyon, pou fè an lot manmay pwan plas li; i ka poté lé manmay lisé-a douvan-douvan, ka fè débouya pou yo pé jwenn dikwa bekté lémidi; ka chaché tout kalté pal pou sa ki fanmiy yo pé pa lonji men pou yo. Tout moun konèt valè an fanm vayan kon kamarad nou-an. Men an nou ay an fondok pwoblem lan, annou fouyé difé.

 Pwèmyé dékatman:

– Adan tousa nèg ka fann blad nèg. Yo kontan lè an manmay ka manjé tè. Dèpi lesklavay jous jodi, nou enmen lè an fwè nou, an sè nou ka pwan plon. An pil manmay ka fè kom si malérez-lan pa ka eksisté anko: yo pè ba kÒ yo, yo pè pa bekté si yo bay an lanmen: Bèl dan pa di zanmi. Anmwè ! Anmwè ! Paulo ou té tin rézon:

“ mè poutji nou konsa
An vérité
Nou pé pa rézisté
Dépi an tet lévé, fok fouté'y atè
Nou pé pa fè kon dot ka ba yo lanmen pou yo fò
Nou pé pa yonn a lot pou lanmou anpéché nou mò
Kon dé vié moun mové ”

(Paulo Albin, Mové Nèg, 2013 - Paroles.zouker.com)

Dézièm dékatman:

Koman lajénès pé jwenn an bon divini davwa anpil bagay ka pasé an lékol tal: pwofésè ek pwofésez bien sanfoutépamal di zélèv; tin sa ka domi asi biwo yo douvan lé manmay; yo ka voyé tout kalté bwa-bwa pou fè yo apwann swadizan lagrikilti (kimanniè yo ka voyé an zom ki diplomé pou fè génie civil vin apwann manmay nou lagrikilti? Esplkitjé nou si timanmay nou sé zodi? Pies-di-pies!

 Mi bab! Mi dézagréman manmay! Anpil voukoum ki, man lenfirmiez, ja mété déwÓ. An lè tèt lisé-an ou tin Ladaf, an koté ou pa ka jwenn an pil natif-natal – nonm ek fanm ki fèt an tjè péyi nou-an.

Manamay, nou bon épi sa ! Nou pé pa lésé moun maché asi nou. Gangann nou lité pou kaskod ek mové konpowtasyon lé esklavajis, pa bliyé sa. Nou pé pa kontinyé an menm larel-la. Wouvè zyé nou! men anpil chay pal ou!

Bay lavwa

Connexion utilisateur

CAPTCHA
Cette question sert à vérifier si vous êtes un visiteur humain afin d'éviter les soumissions automatisées spam.