Moun ka bat bouch-yo anlo sé jou-tala asou sijé lestravay, mé ni an bagay pèsonn pa ka wè oben pa lé palé asou'y, sé lestravay lakonsomasion. Davwè fok sav ki ni tout kalté model lestravay : ni sa ki moudong, ki rachmabab, ki ka fè san koulé épi ni an lot model ki dous, ki envizib mé ki ka maré moun menm manniè-a. Dézienm katégori lestravay-tala pa ka maré chenn pan pié moun, mé nan tet-yo. Nan lespri-yo...
Nou menm la, Matinitjé, nou sibi sé dé model-la : ant 1635 ek 1848, zanset-nou pwan fè anba primié-a ; dépi 1848 kivédi dépi labolision lestravay, nou anba jouk dézienm la. Kontel, dépi bomaten-an, koté 4h, asou parking loto sant komersial LA GALERIA, ni an owkes ka jwé mizik chanté-nwel ek lè sant-lan fè tan wouvè lapot-li koté 6h, falé té wè wè moun, siwawa moun, latilié moun, ka boustjilé kò-yo pou té sa antré andidan an. Pou ki sa ? Pou pwofité di an bagay méritjen yo ka kriyé "Black Friday". Lanmod-tala rivé an Fwans éî i viré janbé dlo pou débatjé atè ti Matinik nou an éti nou toujou ka imité tout bagay ki sòti andéwò abo nou konnet bien ti pawol-la ki ka di ki "Imité ka détenn".
Siwawa moun-tala anni varé sé magazen LA GALERIA a ek koumansé vréyé lajan alé toubannman konsidiré yo pa té janmen wè an téléfòn powtab, an owdinatè, an "home-cinema" oben wob épi chimiz. Anni yon magazen ki pa pwofité di bawouf-tala, sé libréri-a ki andidan sant-lan. Sa nowmal : Neg pa ka li. Lè ou wè yonn antré adan an libréri, sé oben lapli té ka tonbé oben i twonpé kò'y magazen. Sé an blag ka kouri nan lavil Pari. Sa bel ba nou ! Men es sé moun-tala ki ka rakonté blag-tala, es yo oblijéman ni tò, es yo ni toutafetman tò ?
Toujou-é-t-il ki lajan dévidé jòdi -a adan tout konmes, tout magazen, ek moun ki plis pwofité di lo lajan-tala, moun ki plis plen poch-yo épi zafè Black Friday tala, sé pa dot ki Bétjé...