Pannan pasé 30 lanné, dlo wobiné-a nou té ka risivwè a té foulbak épi klowdékòn.
Ki Léta fwansé ki Bétjé té plis ki sav ki podui-tala ki plantè bannann té ka sèvi pou tjwé an parazit ki té ka déchèpiyé sé pié-bannann lan, té danjéré kité danjéré ka alé. Magré sa, yo pé djol-yo, yo pa di popilasion-an ayen ek sé kon sa ki tout moun-lan ek tout péyi vini prézonnen pou etsétéra lanné ka vini.
Jòdijou, ni klowdékòn toupatou : andidan kò moun, kò zannimo, adan latè, nan bonmitan lariviè, nichdlo anba tè ek bòdaj lanmè. Pannan lanné ek lanné, sé ékolojis-la té ka djélé anmwé pou dénonsé sitiasion-tala, mé pèsonn pa té lé kouté yo. Ou sé di sé moun-lan té sanfoutépamal toubannman épi lè zot wè, kansè, alzaymè, parkinsonn, défòmasion tibébé kisasayésa...koumansé fè siwawa, sé a lè-tala pep-la wouvè zié'y.
Es sitiasion chanjé ? Es dlo wobiné-a bon atjelman ?
Sé sa yo lé fè nou kwè, men anni gadé vidéo-a ki anba artik-tala ! Nou ka wè an madanm la Réinion, ki vini fè dé jou vakans Matinik, ka di kon sa ki chien'y rifizé bwè dlo wobiné-a. I goumen épi bet-la pou fè'y bwè'y, men bet-la té simié ka sek anlè kò'y. Kifè madanm-la té blijé ba'y dlo an boutey ek sé anni a lè-tala, chien-an asepté bwè !
Fout nou...an chien adan ti péyi Matinik tala !