Accueil
Aimé CESAIRE
Frantz FANON
Paulette NARDAL
René MENIL
Edouard GLISSANT
Suzanne CESAIRE
Jean BERNABE
Guy CABORT MASSON
Vincent PLACOLY
Derek WALCOTT
Price MARS
Jacques ROUMAIN
Guy TIROLIEN
Jacques-Stephen ALEXIS
Sonny RUPAIRE
Georges GRATIANT
Marie VIEUX-CHAUVET
Léon-Gontran DAMAS
Firmin ANTENOR
Edouard Jacques MAUNICK
Saint-John PERSE
Maximilien LAROCHE
Aude-Emmanuelle HOAREAU
Georges MAUVOIS
Marcel MANVILLE
Daniel HONORE
Alain ANSELIN
Jacques COURSIL

Frantz Fanon monté nan Galilé lè 6 désanm 1961

Frantz Fanon monté nan Galilé lè 6 désanm 1961

      Ni pasé yon dimi-siek, 56 lanné ekzaktiman, ki an gran Matinitjé, an nonm ki pòté non ti péyi-nou an jik l'Aljéri, men Tinizi tou (aussi/too), Gana tou, Palestin tou, Sri-Lanka tou, Kébek tou kisasayésa... (etc.), misié Frantz FANON, monté nan Galilé (décéder/to die). Sa fet adan an lopital méritjen adan laliwonday Washington ek sé kansè san, kivédi lésémi, ki tjwé'y.

      Frantz FANON té ni anni 36 lanné anlè tet-li.

   Abo lavi'y té kout kité kout ka alé (CESAIRE mò, li, a 95 lanné), FANON ni tan matjé pliziè liv ki chouboulé lespri moun ek ki ka kontinié fè chimen-yo jik jòdi-jou. Primié-a adan yo, sé "Peaux noires, masque blanc" ki non'y ek i paret an 1952. Si nou té sérié, tout zélev kolej té pou sa étidié liv-tala ! Aprézavwè i bout létid-li pou vini doktè-tet (psychiatre/psychiatrist) an Fwans, FANON chaché anchouké kò'y (s'installer/to settle) nan latè natif-natal li, Matinik, ek i wouvè an kabiné nan komin Voklen. Men i pa rivé sipòté salopté sé titjap (petit-bourgeois) matinitjé a ek i désidé foukan. Avan i chapé, i ladjé an fraz ki térib menm :

   "Adan péyi-tala, ni plis pontalon ki nonm !"

    I postilé pou djoubaké (travailler/to work) adan lopital pou moun-dekdek (fou/mad) atè péyi Sénégal ek i vréyé dimann-li ba Léopold Sédar SENGHOR. Misié pa janmen réponn FANON ! Lot pos-la ki té disponib la, sé té atè l'Aljéri i té yé, adan an vil yo ka kriyé Blida. Konmva yo asepté'y, FANON pati-kité la Fwans ek lamenm lè i rivé nan lopital-tala, i rimatjé ki yo té ka sèvi métod éwopéyen pou sa swen malad mizilman, bagay ki pa té ka maché pies. I mété dot métod doubout ki té lianné (lier/to link) épi kilti sé Arab-la ek, pi vit ki an bat-zié, i koumansé trapé bon rézilta. Pannan tan-an, révolisionnè aljérien té koumansé lévé gawoulé (se révolter/to revolt) kont sé kolonizatè fwansé a ek FANON désidé rijwenn yo. I chapé Tinizi koté i vini manm gouvelman pwovizè aljérien an ek rédaktè adan jounal-li, "EL MOUDJAHID". Apré sa, gouvelman-tala nonmen'y anbasadè pou l'Afrik nwè, sa ki pèmet FANON vizité dives péyi kontel Mali ek Gana.

   Malè pou'y, lésémi tonbé anlè'y, sa ki pa opozé'y matjé liv kon "POUR LA REVOLUTION AFRICAINE" ek soutou "LES DAMNES DE LA TERRE" ki paret yonndé jou avan i mò, nan lanné 1961. Liv-tala pèmet tout pep asou latè konnet FANON ek i vini pres an Bib pou sèten mouvman révolisionnè. I té mandé pou yo té téré'y nan péyi l'Aljéri ek sé ka ki fet abo péyi-a té anba jouk (domination) sé Fwansé-a toujou. Jòdi-jou, atè l'Aljéri, ou ka jwenn Lopital Frantz FANON, Lisé Frantz FANON, boulva Frantz FANON, édision Frantz FANON kisasayésa...

   Frantz FANON sé fièté-nou, moun Matinik !...

   

Connexion utilisateur

CAPTCHA
Cette question sert à vérifier si vous êtes un visiteur humain afin d'éviter les soumissions automatisées spam.