Accueil
Aimé CESAIRE
Frantz FANON
Paulette NARDAL
René MENIL
Edouard GLISSANT
Suzanne CESAIRE
Jean BERNABE
Guy CABORT MASSON
Vincent PLACOLY
Derek WALCOTT
Price MARS
Jacques ROUMAIN
Guy TIROLIEN
Jacques-Stephen ALEXIS
Sonny RUPAIRE
Georges GRATIANT
Marie VIEUX-CHAUVET
Léon-Gontran DAMAS
Firmin ANTENOR
Edouard Jacques MAUNICK
Saint-John PERSE
Maximilien LAROCHE
Aude-Emmanuelle HOAREAU
Georges MAUVOIS
Marcel MANVILLE
Daniel HONORE
Alain ANSELIN
Jacques COURSIL

"Isiya sé Neg ki ni, pa ni Blacks !", dixit Ti Sonson

"Isiya sé Neg ki ni, pa ni Blacks !", dixit Ti Sonson

   Ti Sonson sé an boug ka rété bò lakay-mwen, atè Mòn Lapo Fig, é ki pa jenmen désann an vil plis ki twa fwa adan tout lavi'y abo i za ni plis ki swasann-douz lanné anlè tet zékal-koko sek li a. Misié toujou viv di ti jaden kréyol li asou an mòso téren i pwan asou an laforé ki ta Léta. Ki yanm ki dachin ki kouskouch ki patat, tout lo lédjim-tala ka pousé alé-pou-viré anlè'y dépi karenm-lan pa two red. Tanzantan, mé pli rarman ki souvan, i ka désann asou marché komin-li a pou vann sa i pwodui, bagay ki ka pèmet li genyen luil, tabak, wonm, épi délè an chimiz oben an pontalon eskanpé kay an Sirien. Wi, eskanpé davwè pli gran distraksiònman Ti Sonson sé ay lantèman. Pa anni ta kanmarad-li, pa anni ta moun i konnet, mé lantèman tout moun nan komin-la.

   Kidonk ti lavi Ti Sonson ka woulé nawflaw, alez kon Blez asou lafalez kon moun lontan té enmen di, sof ki dépi yonn-dé tan ni an bann jenn manmay ki lwé an kay pa two lwen di ta'y la. Dé manmay ki dwol kité dwol ka alé ! Yo nwè, chivé-yo grennen, fes sé fanm-lan maté, mé yo ka palé kon...Bétjé-Fwans !!! Ekzatiman kon Bétjé-Fwans ! Dayè, yonn adan yo té vini ora Ti Sonson pou mandéy es i pé vann an tjilo yanm ba'y é misié, sé ayen ki fwansé ki tijé di djol-li, bagay ki estébékwé Ti Sonson. Pa fwansé Matinik, pa fwansé-nou an, non ! Mé kalté model fwansé-a ou ka tann laradio oben latélé.
   Sa té égri Ti Sonson mé i vann yanm-lan kanmenm ba sé dwol Neg-tala, ka koumansé véyé yo tibwen plis pou sav poutji yo té vini séré jis nan fondok lakanpay é menm, pres anba bwa. Tout lajounen yo ka jwé gwo mizik ki pa ka sanm ta nou an pies ek ou sé di sé chantè-a, ki ka anni sèvi ayen ki fwansé oben an dot lang Ti Sonson pa té konnet, ka plis palé ki chanté. Mé an manniè palé alawoulib-mézanmi, konsidiré pawol-yo ka anni dévidé toubannman kon an plot fisel. Kalté mizik-tala koumansé boufi Ti Sonson dotan plis ki yo té ka jwé'y lannuit tou. Kifè pou montré yo ki manniè i égri, Ti Sonson désidé pa di yo bonjou ankò ek pa réponn bonjou-yo.

   An jou, an ti fanmi Ti Sonson vini wè'y, an kouzin i pa té wè dépi Djab té tibolonm. Manzel té ay fè lavi'y an Fwans épi an sosiété yo té ka kriyé BUMIDOM. Iréna__sé non'y__té fè servant pannan pres trent lanné lakay dé Blan-Fwans wototo ki té ni lajan kon sa ka ékri. Lamenm manzel fè zanmi épi sé jenn bray-la, bagay ki té fasil pis yo tout la té ka palé menm manniè-a. Iréna viré pliziè kou wè Ti Sonson épi an jou, i rété i mandé'y :

   __Poutji ou toujou ni lè égri kon sa, gason ?

   __Poutji ? Ou ka mandé poutji ?

   __Man pa konnet zafè'w mwen !

   __Sé ti kanmarad-ou ka fout fè mwen chié épi lo mizik dòmi-déwò yo a ! Mi poutji man égri !

   Kouzin Ti Sonson pété ri. I gadé Ti Sonson konsidiré misié té an zonbi ki garé épi i di'y kon sa an fwansé :

   __Oh, t'en fait pas, tous les Blacks aiment la musique. Tu le sais bien !

   __Ki sa ou di a ? Man pa konpwann...Bla ki sa ?

   __Blacks, man di'w. Kouman soud ou soud ! Black sé moun ki ni lapo nwè kon wou épi mwen.

   Ti Sonson, ki té asiz anlè an ban, anni doubout flap ! Venn kou'y koumansé ka bat. Zié'y vini wouj akwè di piman-bondamanjak. I fiziyé kouzin-li a épi an kout-zié épi i djélé :

   __Ga sa, manzel-la, kité mwen di'w an bagay ! Isiya, atè Matinik, sé Neg ki ni. Ou tann ? Pa ni Blacks !

Connexion utilisateur

CAPTCHA
Cette question sert à vérifier si vous êtes un visiteur humain afin d'éviter les soumissions automatisées spam.