Fout sa red ! Fout sa led !
Yo pé pa di yo pa wè'y pis sé an bidim estati yo fè ba Kolbè. Yo pé pa di yo pa sav sa ki misié ek ki model vakabonnajri i fè kont Neg pis menm sa ki pa ni gran diplom adan sé dépité-nou an, men sa ki pa grangrek, sa li ek ékri. Afos vini Lasanblé Nasional, sa pa posiib yo pa mandé kò-yo sa ki boug-tala ek poutji sé la yo anchouké estati'y.
Lafwanch-vérité sé ki tout sé dépité nou an dépi 1 siek sav ki moun ki Kolbè.
Kidonk chak lè yo ka rantré adidan Lasanblé-tala, sé an kalot sé dépité-nou an ka risivwè an fidji. Sé konsidiré Léta fwansé té ka anni kraché anlè yo toubannman. Men pa ni yonn adan yo ki pwan plim-li pou dénonsé estati Kolbè a ek mandé yo mété'y an lot koté. Ni moun ki mandé sa men sé moun-tala, kon nou menm, pa ni pies pouvwè politik ek sé anni palé oben matjé yo pé fè malérezman.
Sa té ké bon an jou ki tout Neg ka viv an Fwans fè an manifestation douvan Lasanblé a pou di yo pa dakò pou i rété la. Konmva misié adan listwè péyi La Fwans kidonk sa pa posib dépotjolé estati-a, men sa toutafetman posib déplasé, viré-mété'y an lot koté. Poutji ? Sé davwè an Lasanblé Nasional, kisiswa péyi-a asou latè, ka riprézanté volonté an pep. Sé moun-an ki ka siéjé adan'y lan, sé pep-la ki voté ba yo ek ki mété yo la. Kifè nou blijé pozé kò-nou an ti keksion : es pep fwansé a dakò pou kité estati an esklavajis koté-tala ? Es Neg Matinik, Gwadloup, Guiyàn ek la Réinion, ki sibi lestravay pannan twa siek, dakò pou misié Kolbè kontinié mété nou adjendjen ?
Moun ké di tiré estati-a sé ké an jes ki senbolik selman, men sa sé moun-tala pou sav sé ki senbol sé bagay ki ni anpil lafos. Sé bagay ki ka mofwazé lespri an pep ek ki ka pèmet pep-tala pwan konsians di an sitiasion ki pa andwa kontinié. Kantapou nou menm-lan ki anba lopsion la Fwans toujou, nou pé pa asepté ki Kolbè rété la.
An pies kalté manniè !...