Accueil
Aimé CESAIRE
Frantz FANON
Paulette NARDAL
René MENIL
Edouard GLISSANT
Suzanne CESAIRE
Jean BERNABE
Guy CABORT MASSON
Vincent PLACOLY
Derek WALCOTT
Price MARS
Jacques ROUMAIN
Guy TIROLIEN
Jacques-Stephen ALEXIS
Sonny RUPAIRE
Georges GRATIANT
Marie VIEUX-CHAUVET
Léon-Gontran DAMAS
Firmin ANTENOR
Edouard Jacques MAUNICK
Saint-John PERSE
Maximilien LAROCHE
Aude-Emmanuelle HOAREAU
Georges MAUVOIS
Marcel MANVILLE
Daniel HONORE
Alain ANSELIN
Jacques COURSIL

Lachè déwò…

Lachè déwò…

   Ni an tan, sé té anni lè kannaval té ouvè nonm ek fanm té ka mété lachè-yo déwò. Dayè chous mo fwansé « carnaval »-la li-mem, « carne », lé di « viann ». Mé dépi an tjenzenn lanné, dépi Tou Yol Matinik vini popilè, ni an déziem moman éti moun, soutou fanm, ka espozé viann-yo. Jik ni plis viann déwò anlè Tou Yol la ki adan vidé kannaval !

   Fanm, ki anlè bato ki ka suiv tou-a, ka mété dé kalté model slip déchiré-foufoun anlè yo ki Mgr li-menm té ké ped lakat. Asiparé Pap Fanswa wè an estrè Tou Yol la latélé ek laswè anni kouvè fidji’y, latranblad pwan’y ek falé yo té kouri pòté an vè dlo kanfré ba’y pou i pa té tonbé dekdek. Ki sa ki fè’y sa ? An bann ti madigwàn tjèlèkètè asou an katamaran ka soukwé bonda-yo anlè an mizik « dance-hall ».

   A ki sa étalaj viann-tala ka koresponn ? Ki sinifikasion’y pa rapot a sosiété matinitjez-la jòdi-jou ? Mi dé bel keksion pou sé sosiolog-Wikipédia nou an ki ni labitid otjipé plato télé bon maten-an midi-oswè. Dabò-pou-yonn, menm manniè pou kannaval, nou ka konstaté ki sé tout mak fanm ka mété lachè-yo déwò : ki Nègres ki Milatres ki Chabin ki Zendièn ki Blan kisasayésa…Ki ti boujwaz ki ti malérez ki fanm mayé ki fanm sel. Ki gwo ki meg ki anfom ki pa anfom. Ki kochi ki bousouflou. Kon an vié-kò di kon sa lot jou-a anlè an radio : « C’est la démocratie du bonda ». Nonm ka espozé kò-yo tou, sirtou sa ki ni misk, men yo pa kay osi lwen ki sé fanm-lan. Sé pétet davwa labelté ni mwens pòtalans ba an nonm ki ba an fanm.

   Es zafè mété kò-yo pres tou-ni sé an vakabonnajri fanm Matinik ka fè ? Sa red pou rézoud keksion-tala davwa lè nou ka vini apwann zafè ka woulé adan dé sèten « bwet di nuit » lé-wikenn, lè nou ka vini sav sa yonn-dé gwotjap ka òganizé adan vila-yo oben abò bato-yo, nou blijé rikonnet ki sé davwè Tou Yol la piblik ki ni moun ka wouklé. Ni an sel dévègondasion ka woulé nan péyi-a toubannman dépi tjek tan ek sa ka koresponn a léta chinpontong sosiété-nou an éti pa rété pies respé ba pèsonn ankò. Dayè, ni moun ki pa ka respekté pwop kò-yo, ajijéwè ta lézot !

   Fok avwé tou ki nonm bien kontan sa pis sé an ras ki mako. Jounalis, fotograf, anmatè kous yol, senp ispektatè, touris kisasayésa, yo tout-la ka viv kò-yo lè yo ka wè tété ka balvènen, bonda ka soukwé-maté, tjuis ka fèmen-wouvè. Nonm ka pwan pié-yo adan Tou Yol la gras a étalaj-tala tou. Pa rikonnet sa, sé fè ipokrizi !

Connexion utilisateur

CAPTCHA
Cette question sert à vérifier si vous êtes un visiteur humain afin d'éviter les soumissions automatisées spam.