Accueil
Aimé CESAIRE
Frantz FANON
Paulette NARDAL
René MENIL
Edouard GLISSANT
Suzanne CESAIRE
Jean BERNABE
Guy CABORT MASSON
Vincent PLACOLY
Derek WALCOTT
Price MARS
Jacques ROUMAIN
Guy TIROLIEN
Jacques-Stephen ALEXIS
Sonny RUPAIRE
Georges GRATIANT
Marie VIEUX-CHAUVET
Léon-Gontran DAMAS
Firmin ANTENOR
Edouard Jacques MAUNICK
Saint-John PERSE
Maximilien LAROCHE
Aude-Emmanuelle HOAREAU
Georges MAUVOIS
Marcel MANVILLE
Daniel HONORE
Alain ANSELIN
Jacques COURSIL

Lari Garnier Pagès, atè lavil Foyal

Lari Garnier Pagès, atè lavil Foyal

   An tan lontan, Foyal té bidjoul kité bidjoul ka alé abo té ni estati kolonialis tibwen toupatou kontel ta Jozéfin ek te Dénanbik. Abo té ni bon lanmizè adan dives kartié kontel la-Trénel, Tè-Senvil ek la-Volga.

  Moun-andéwò ki té sòti lot bò dlo, kisiswa an Fwans oben dot koté asou latè, té jaja Foyal kité jaja ka alé. La-Savann té an koté éti tout moun, tout krey-sosial té ka sanblé nan finisman sé laprémidi-a. Gwotjap té ka miganné épi titjap, titjap té ka frékanté moun pep-la ek, jik délè, madjendjen. Ek tout sé Foyalè-a tala té ka frékanté moun-andéwò ek touris.
   Men, malè pou nou, lavil Foyal vini an dépotwè, an bonm-zòdi, ki ka fè Matinik wont ek ki ka fè touris anni pa anvi déviré pies. Anni gadé foto-a ka ilistré artik-tala : yo pwan'y adan lari Garnier Pagès ki, an tan lontan, té yonn adan pli bel lri Foyal. Jòdi-jou, i vini an larel kay ki bandonnen, kay ki ka déchèpiyé anlè kò-yo ek lannuit, sé djonmpi épi chien san met ki ka anvayi'y.
   Es sé pa lari-tala selman ki kon sa, sé pres tout lari Foyal atjelman...
Image: 

Commentaires

Frédéric C. | 26/06/2021 - 22:22 :
Délè man ka mandé poutji lanméri Fòtfwans ka kité dé koté popilè antié alabandon, tonbé kon sa, dé koté ka koulé piti a piti !!! Ou pé pa di mwen yo pé pa fè vré opérasion "réhabitation" pou rann vil la pli bèl? An tan lontan, lè Letchimi poko té Letchimi (Chamwazo té ka fè on pèsònaj kriyé'i "Le Christ" adan "Texaco"), té ni dé bagay ki té fèt anlè la Savann... Men rédaktè a ka palé di Tèsenvil osi. Ki mannyè lanméri a pé pa travay épi sèvis Léta a (P"P"M la lé rété épi Lafwans: sonjé sa yo fè kont artik 74 la avan lè 10/01/2010) pou fè Tèsenvil la vini pli asiré, pi "sékirizé"?? Tout moun sav ni trafik kò fanm, ki vé di trafik mannawa (é ni mako dèyè sa, ki vé di "proxénètes" an bèl fwansé), é ou pa bizwen fè séans pou sav lè pli souvan sé malérèz ki sòti Dominikani ki la, yo pa responsab lanmizè yo a. I ni trafik ladrog tou (man wè'i mwen menm, dé jou man té ka pasé la pa bò dizè dswè wonzè dswè). I ni goumen épi zanm a fé, ki vé di pétèt ni trafik zanm tou. Ki mannyè ou pé di lanméri a pé pa fè dé bagay épi Léta pou déchouké tout sé salopté ta a?!?! pa kon dé fachis, men pwoblèm sékirité sé on vré pwoblèm tou, fòk trété 'i dépi aprézan san pou atann "le grand soir"?!? Pa di mwen yo pa ni lojistik la!!! Epi Léta yo pé ni tout lojistik yo bizwen .... Man ka mandé kò mwen si tout sé trafik ta a, sé pa gwo malfètè bien plasé ki dèyè tou sa. "Bien plasé": ki vé di: gwo tjap ka tiré sé fisèl la, mè pèsòn pa lé menyen yo, sé dé moun lestablichment! Es lanméri a risouvwè présion, òben ès i konplis? Dapré mwen, lè ou pa ka fè ayen pas ni risk, ou konplis, ki ou lé ki ou pa lé! Ti malfètè a ka pran fè, yo ka mété tèt yo adan gran jounal la, mè gwo malfètè a ka pasé pa may!!!! Konben tan nou ké'i kontiniyé asepté sa? Konben tan sé gwo politisien ki an plas ké'i ni asé grenn (ki nonm ki fanm!) pou di ofisièlman adan on intèviou adan gran jounal la épi an télé a: "Bon! Qui est compétent pour assainir et réhabiliter les quartiers? Je veux des réponses précises. Vous pouvez me joindre à telle adresse mail, est". Epi chaché présizéman adan divès òganigranm ki enstans ki konpétan pou fè tel bagay, tou sèl òben épi kordnasion épi an lòt. Epi fè dé pwen chak simenn adan an média òben on konférans dè près pou di: "Mi sa nou sav, nou vérifié: nou sav sé tèl enstans Léta ki pou fè sisi, tel enstans lanméri a ki pou fè sila. Nou ka di sé Matnijé a: poutji yo pa ka kòdonnen "mòyen lojistik yo? Es yo pè tjèbé gwo tjap ki tranpé adan salopté ta a ka enpèché moun pèp la viré fiè di bèlté vil yo a, èk viv an manyè trantjil an katié yo, san yo entjièt kon an sinèt?... Mésié zé danm, fè travay zòt la. ?". Pas bagay la pé pa kontinié kon sa. Si nou lé peyi a mété kòy doubout épi tout sé yich li a, fòk permèt tout sé yich li a mété kòy adan gwo travay "lévé pey a" digneman. kidonk fòk péyi fizik la viré vini pwòp an lè i, èk déchouké tout sé gwo malfètè a ki ka sali'i. Pa sé ti malfètè a ka travay pou sé gwo a... Fòk pa nou atann on "gran swè" ki pé ké vini tou sèl sans piyès moun pa fè ayen dè konkrè. Sinon, pa étonnen si sé fachis la ka monté lè ni éleksion.
Frédéric C. | 26/06/2021 - 22:42 :
An ti bagay man té bliyé matjé. Adan tout sé fonksion i ni, mè a ni 3 fonksion: "La police municipale a pour objet d'assurer le bon ordre, la SÛRETE, la SECURITE et la SALUBRITE publics sur le territoire de la commune" (article L. 2212-2 du CGCT). Cela concerne notamment : • la sûreté et la commodité du passage dans les rues, quais, places et voies publiques ; • la répression des atteintes à la tranquillité publique telles que les rixes..., les bruits (y compris ceux de voisinage), rassemblements nocturnes troublant le repos des habitants et tous actes de nature à compromettre la tranquillité publique (Source: "Les pouvoirs de police du Maire, https://www.eure.gouv.fr/content/download/10449/60764/file/Ordre%2520public.pdf). Pou zafè salibrité piblik, zafè Kovid-19 la montré sé sèvis Léta pou alé épi sèvis lanméri a lè bagay la cho cho cho! Kidonk yo pé fè menm bagay la pou déchouké délenkans la. Si yo pa ka fè'i, nou pé mandé kò nou: "Es sa pa ka aranjé yo?"

Connexion utilisateur

CAPTCHA
Cette question sert à vérifier si vous êtes un visiteur humain afin d'éviter les soumissions automatisées spam.

Pages