Ni twop malpalan adan ti péyi Matinik tala. Sé kon sa anlo moun ka prétann ki lavil Fodfwans pa ka fè an tjou-patat (rien/nothing) pou sa pwotéjé laliwonday(environnement). Sa pa vré pies toubannman ! Anni gadé foto-a ki ka ilistré artik-tala ! Ki sa nou ka wè ? Enben, nou ka wè dé gwo bwet-zòdi ki ka sèvi espésialman pou risivwè swa boutey swa bagay ki an katon. Sé sa yo ka kriyé triyé zòdi padavwè (parce que/because) sé tala ki bò kay-moun la, ki ni koulè gri pi souvan ki rarman, ka migannen (mélanger/to blend) tout kalté zòdi : ki vè, ki fè, ki papié, ki katon, jik manjé délè. Lè sé kabouré-zòdi a (benne à ordure/scavenging car) ka chayé-yo alé nan lizin brilaj La Dillon an, sé an bat-manman pou sa séparé yo.
Ni anchay péyi asou latè koté ou pa ni dwa jété zòdi'w migannen. Ou blijé triyé yo avan ou jété yo, mé pou sa pé fet, fok ni dé bwet ki espésial. Sé sa lavil Fodfwans koumansé fè dépi yonndé tan, mé i poko janmen té mété yo nan bonmitan'y. Enben, mi anvwala sa fet ! Sa fet, kon foto-a ka montré nou, douvan Bibliyotek Chelchè ki sé sa yo ka kriyé an fwansé "un site classé kivédi i pwotéjé ek ou pa ni dwa ni menyen'y ni mété ayen bò'y ki pé défidjiré'y. Kivédi Bibliyotek Chelchè adanmatjoukann (patrimoine/heritage) Matinik ek fok nou ni respé ba'y. Kidonk an ti keksion : ki manniè an touris ké ni lanvi fè foto di bibliyotek-tala épi sé dé gwo bwet-zòdi a éti yo mété dwet douvan'y lan ?
Répondè réponn !...