Sé Pangnol-a toujou séléra, dépi 1492 yo ka démontré sa.
Sé nèg Lafrik sété trahison san rété, surtou épi konplisité sé kolonizatè-a.
Isi-a Matnik sé trahison san rété, surtou épi konplisité sé kolonizatè-a.
Sé boug-la anlè foto-a programé pou trahi épi kouyonen nou épi konplisité sé mèt-la lotbo-a. I mantjé foto sénatris nou-an. I fini sôti an moul Cézè-a. Si yo poko formaté-i, yo kay formaté-i. Yo tout vlé reskonsab, mé pann dèyè titè kolonialis-la. Nous ferons... mais pas sans le soutien inconditionnel de la Fwans et de Leurop.
Sa man sav, sé kè man pa janmen wè an métropol dévlopé an koloni pou lentéré koloni-a.
Nou ni an manniè ka di bef bétjé an pak bétjé, lésé roulé…
Atjolman, nou ka wè kè gouvedman pangnol ka matratjé la Catalogne ki lé rivé pasifikman a lendépendans. La métropol ni an lot manniè pou blotjé nou épi konplisité nou menm. Sé moun-an nou ka vréyé riprésanté nou-an, dépi yo rivé laba-a, yo ka mété-yo kon 6 gout piman an la sos gouvedman-an. Yo pé pa di ayen anlè élèksion yè-a. Yo pito dakô anlè sa ki pasé-a. Sa ka fè yo pè tou pou émansipasion-an isi-a. Epi yo ka gadé sa ka pasé pa koté Haïti épi lé zot péyi Karayib-la. Epi sé siklon-an, pa obilié kè nou jénéreu pasé la Fwans.
Man tann an sénatris di kè yo oba nou libèté-a, kon si diré sé an don De Fwans. Yo ka adoré le héro Césè disan ki i libéré nou. Nou an bokal-a toujou ka tounen an ron oben ka fè la navet Matnik-Lérop. Sa nou lé anko ? Sé éli nou-an anmen alé an mision lot bô-a, an chanjman dèr. Mison an Karayib-la menm sé ba lot bo-a osi.
Bel fwansé, anglé, pangnol épi nou ka roulé kon si diré nou pè palé kréyol. Mi nou’m !
Sé apwé plisiè jénérasion nou kay konpann, lè nou kay près disparèt. Ce sera tout simplement de l’histoire à classer aux archives. Ce ne sont pas les éducateurs importés qui nous ferons ouvrir les pages.
Stop !
Léis.