Dépi Lapréfekti défann sé péchè-a trapé pwéson ek langous asou bòdaj Atlantik Matinik, sé moun-tala ka pwan bon fè. Yo pé pa travay ankò ek yo ni anpil difikilté pou tjenbé labriz ek swen fanmi-yo. Sa ki lotè bagay-tala sé pa dot ki zafè klowdékòn-la éti sé Bétjé-a dévidé san-manman pannan 30 lanné adan ti péyi-nou an. Sé mésié té plis ki sav kwlodékòn té an pwézon pis lé Zéta-Zini ki lé Zéta-Zini té sispann fabritjé’y ek té entèdi’y, mé sé Bétjé-a té sanfoutépamal ! Lè zot wè eskandal-la fini pa pété an 2007, pèsonn pa té lé pwan reskonsabilité-yo. Plantè di yo té bizwen klowdékòn pou goumen kont charanson nwè. Politisien di ki bannann ka fè travay 8.000 moun ek sa pa posib aresté planté’y. Léta fwansé li-menm éséyé fè dèyè, mé douvan gwosè eskandal-la, i té oblijé rikonnet zafè pwézonnaj lariviè, tè, nap-dlo anba tè ek rivaj Matinik. Kifè Léta fwansé désidé mété 33 million éwo déwò pou chaché an solision. Mé jik jòdi-jou, nou poko wè ayen ek konsékans pwézonnaj-la ka pété nan djel tout moun : kantité kansè ek maladi Alzaymè ka wosé, disparet pwan akwakilti-nou ek mi anvwala atjelman sé lapech-nou ki paré disparet tou.
Kifè sé maren péchè-a désidé blotjé pò Fodfwans lan pou blijé Léta fwansé pwan reskonsabilité’y davwa sé li ki met, an final di kont, adan péyi-a. Lamenm, tout patwon, gwo bétjé etc…koumansé vréyé labou konmkwa blokaj-tala kay tjwé lékonomi Matinik ek yo mété chef sendikalis sé pèchè-a, misié Bertrand Cambussy, douvan lajistis. Yo ka minasé fè’y péyé an bidim lanmonné palakoz blokaj pò-a ! Kiles non pou ba réaksion-tala si sé pa vakabonnajri ? Poutji ? Pou an rézon ki senp : sé péchè-a pa ni pies kalté model reskonsabilité adan pwézonnaj lanmè ki alantou Matinik. Yo pa ni an tjou-patat pou wè adan sa ! Moun ki reskonsab, nou tout la konnet yo ek sé sé menm moun-tala ki ka mandé lajistis lévé blokaj pò-a. Sé sa ki ni toupé !
Mé an bagay ki tris, sé ki sé péchè-a pres yo yonn ka blotjé pò-a. Pep-la pa ka vini ba yo an pal ek sé an trantenn moun ki ka dòmi la léswè. Tout moun-lan adan kantik nwel, labonm, bwè-manjé etc. pannan sé péchè-a ka pwan fè. Vréman, Matinik an banbanm menm !