Accueil
Aimé CESAIRE
Frantz FANON
Paulette NARDAL
René MENIL
Edouard GLISSANT
Suzanne CESAIRE
Jean BERNABE
Guy CABORT MASSON
Vincent PLACOLY
Derek WALCOTT
Price MARS
Jacques ROUMAIN
Guy TIROLIEN
Jacques-Stephen ALEXIS
Sonny RUPAIRE
Georges GRATIANT
Marie VIEUX-CHAUVET
Léon-Gontran DAMAS
Firmin ANTENOR
Edouard Jacques MAUNICK
Saint-John PERSE
Maximilien LAROCHE
Aude-Emmanuelle HOAREAU
Georges MAUVOIS
Marcel MANVILLE
Daniel HONORE
Alain ANSELIN
Jacques COURSIL

Sé jòdi-a Edouard Glissant monté an Galilé

Sé jòdi-a Edouard Glissant monté an Galilé

   Adan an lopital lavil Pari, lè 3 févriyé 2011, an gran matjè  (écrivain/writer) té ka vwè lavi'y ka défifinen : non'y té Edouard GLISSANT. Li, toukon Aimé CESAIRE ek Frantz FANON, té érisi fè ti tet zépeng lan yo ka kriyé Matinik la rézonnen toupatou asou latè. I té an grangrek (intellectuel/intellectual) mapipi kité mapipi ka alé tou.

     Dabò-pou-yonn, GLISSANT té gloriyé (célébrer/to celebrate) fondas Matinik, fonfonn tjè Matinik, adan dé bel roman éti primié-a, La Lézarde", té trapé nan lanné 1958 dézienm gran pri litérè fwansé, "Prix Renaudot". Lot roman té "Le Quatrième siècle" éti i té kréyé dé fanmi neg__fanmi Longoué ek fanmi Béluse__ki té ka riprézanté sé dé model djouk-la (esclave/slave) ki té ni nan lépok ladjoukann-lan (esclavage/slavery) : Neg-mawon ek Neg-bitasion. Adan tout lèrestan sé liv-li a, GLISSANT ké kontinié prézanté lektè-a sé dé fanmi-tala.

     Apré sa, i té dékaté (développer/to develop) lidé "Antiyanité" adan an bidim liv yo ka kriyé Le Discours antillais (1981). Nan tan-tala, Matinitjé pa té ka pwan wotè sé péyi bannzil  (archipel/archipelago) karayib-la. Yo té ka santi kò-yo pli fwansé ki sé Fwansé-a yo menm ek yo té ka tiré méprizasion anlè dé sèten zil, kontel Ayiti, davwè (parce que/because) yo té two madjendjen (misérable/poor). E. GLISSANT fè nou konpwann ki kilti popilè Matinik menm-parey épi ta sé lézot zil-la abo (bien que/although), nou ka palé lang ki diféran ek nou té ni kolonizatè ki té diféran. 

     Epi GLISSANT pati-kité lékol privé a i té mété doubout la, l'IME (Institut Martiniquais d'Etudes) ek i vini direktè jounal l'UNESCO a yo ka kriyé Le Courrier de l'UNESCO. Sé nan lépok-tala, i pèmet Jean BERNABE ek Raphaël CONFIANT transbòdé (traduire/to translate) an kréyol yon liméwo jounal-tala. Apré sa, i vini pwofésè adan an linivèsité méritjen, Bâton-Rouge (Lwiziàn) ek sé a lè-tala, i koumansé vréyé douvan an lot gran lidé ki i kriyé "La Relation" ki nou té ké pé nonmen "Gran Liennay" an kréyol. GLISSANT té ka janbé larel Matinik ek larel La Karayib pou katjilé asou fénomèn "mondializasion"-an ek ki manniè nou pé pozisionnen kò-nou adan'y. I espitjé sa adan pliziè liv kontel "Poérique de la Relation".

     9 fwa GLISSANT té asou lis Pri NOBEL litérati ek menmsi i pa trapé'y, i sé an met-pies adan ki litérati ki filozofi ki antwopoloji ek yo ka étidié liv-li adan anchay linivèsité méritjen, kanadien, anglé, alman kisasayésa...(etc..). anni  (seulement/only) atè la Fwans ki sé linivèsité-a pa ka ba lidé'y valè-a éti yo mérité a. Antouléka, nou, Matinitjé, nou pou fiè nou ni an nonm kon Edouard GLISSANT. Fiè toubannmann !...

Image: 

Connexion utilisateur

CAPTCHA
Cette question sert à vérifier si vous êtes un visiteur humain afin d'éviter les soumissions automatisées spam.