Accueil
Aimé CESAIRE
Frantz FANON
Paulette NARDAL
René MENIL
Edouard GLISSANT
Suzanne CESAIRE
Jean BERNABE
Guy CABORT MASSON
Vincent PLACOLY
Derek WALCOTT
Price MARS
Jacques ROUMAIN
Guy TIROLIEN
Jacques-Stephen ALEXIS
Sonny RUPAIRE
Georges GRATIANT
Marie VIEUX-CHAUVET
Léon-Gontran DAMAS
Firmin ANTENOR
Edouard Jacques MAUNICK
Saint-John PERSE
Maximilien LAROCHE
Aude-Emmanuelle HOAREAU
Georges MAUVOIS
Marcel MANVILLE
Daniel HONORE
Alain ANSELIN
Jacques COURSIL

Si zot wè nonm té an ras ki sérié...

Si zot wè nonm té an ras ki sérié...

   Nonm, kisiswa koulè lapo'y, rilijion'y, lang-li, kilti'y kisasayésa...konpwann i sé an kréati ni entèlijan davwè i ka konstwi lawout, pon, tinel anba lanmè, i ka fè loto, bidim-kay, owdinatè, bagay kon sa. Sa vré ki tout pep pa adan menm larel-la ek ni ki ni plis respektasion ba lanati ki dot, men lè ou fè tan gadé, Nonm, menm lè yo ka viv kolé épi lanati ek zannimo, nan fondok danbwa, sèten nan kabech-yo ki yo sipériè a tou sa ki anlè latè. Poutji aloski Nonm ka partajé 93% matjoukann jénétik épi zannimo ?

   Poutji sé davwè Nonm sé sel zannimo ki sa palé. Anlo zannimo ni "langaj" kivédi yo kapab bokanté endik ant yo, men yo pa ni "lang". Lang-lan, sé li ki tout, sé gras a li Nonm pé ni lidé ki abstré, ki i pé palé di sa ki fet avantiè, ki ka fet jòdi-a ek ki ké fet dimen. Okontrè, zannimo ka viv anni adan jòdi-jou. Men ki sa Nonm ka fè épi sipériorité-tala ? Sa vré, kon nou za di, i ka konstwi anlo bagay ki démon-bobech kontel loto, avion, sou-maren kisasayésa..., men adan menm balan-an tou, i ka fè zam ki danjéré kité danjéré ka alé ba divini limanité kontel bonm atomik la. Epi Nonm toujou ni an ladjè pou fè, an salopté pou konmet, menm lè sé dé pep ki ni an nivo kilti ki wo toubannman. Alman té, an primié lanmwatié 20è siek-la, an pep ki té ni filozof kraché-difé ek siantifik, matématisien ek fizisien soutou, ki té fò, men gadé lanmanniè yo dépotjolé sé Juif-la ! 
   Nonm toujou bizwen kolonizé an lot, anvayi téritwè an lévwaz, volè riches an lot, konsidiré i té bizwen fè sé kalté vakabonnajri-tala pou i sa santi kò'y nawflaw. Men si zot wè Nonm té an ras ki sérié, i té ké priviléjié 2 bagay : 1) lamedsin 2) lastwonomi. Poutji ? Lamedsin pou pèmet li viv pli lontan posib èvè méyè santé posib ; lastwonomi davwè sé sel manniè sav koté Nonm sòti ek soutou es pa té ké ni an lot planet menm-parey ki ta nou an pousi-anka kouri-vini anlè latè. Epi polision-an ka woulé la-a, zafè latmosfè latè ka vin pli cho a, asiré-pa-pétet, Nonm ké blijé, an jou ka vini, chaché enstalé kò'y asou an lot planet. Kidonk fok sé gouvelman té ké asepté mété plis lajan adan sé dé lasians-tala olié yo makayé'y pou fè ladjè.

   Anni gadé, anlè foto-a ka ilistré artik-tala, lanmanniè la Karayib bidjoul lè ou ka fè tan gadé'y dépi lespas !...
 
Vokabilè :
 
Bidim-kay : immeuble.

Bidjoul : belle.
Danbwa : forêt.
Davwè : parce que.
Démon-bobech : extraordinaire.

Dépotjolé : exterminer.
Endik : information.
Fondok : fin fond.
Kabech : tête.
Kisasayésa : etc.
Lévwaz : voisin.

Makayé : gaspiller.
Matjoukann : patrimoine.

Menm-parey : identique.

Nawflaw : à l'aise.

Pousi-anka : pour le cas où.

Connexion utilisateur

CAPTCHA
Cette question sert à vérifier si vous êtes un visiteur humain afin d'éviter les soumissions automatisées spam.