Lè’w vié fout sa red, ou ka mennen ti lavi’w toudous-koulous épi britalman, san ou rimatjé ayen, ou ka santi an bagay chanjé. Sa ou té ka fè adan inè’d tan, ou ka pran dézè’d tan pou fè’y. Lè ou ka maché ou ka wè tout moun ka pasé douvan’w, ou pòkò asiz douvan la télé ki sonmey za ka chayé’w. Pa palé, lè’w ka kondwi loto lannuit, tout limiè ka vèglé’w.
Men kisa ka rivé’w ?
Ou pé dòmi asou dé zorey ou, ou pa malad. Répons-lan ou ké touvé’y douvan’w, an jou ou ké tonbé asou an kanmarad lékol, té ni lontan ou pa té jwenn. Si ou jété an zié apiyé anlè’y, ou ka konprann lamenm poutji ou kon sa. Ou ka rimatjé an fidji chifonnen ki pa ni ayen épi ti fidji lis la ou té konnet la. Chivé blan asou tout tet-li. Pliziè linet anlè’y: yonn pou opré, yonn pou olwen, yonn pou soley. Ou ka wè’y ka maché an manniè mòlòkoy. Ou ka tann-li mandé’w viré di sa ou fini di a, souvanman, épi ou pa bouzwen atann twaziem ponch lan, pou wè’y maché travè : Moun-lan ou ka wè douvan’w lan, sé toubannman wou.
Tan an pasé telman vit ki ou pa menm ni tan apèsivrè sa ka rivé’w. Ou ka sonjé pa ni si lontan ou té jenn, ou té fré, ou té vidjò, atjelman ou tou étonnen konstaté ou vié, ou fatidjé, ou pa vo ayen ankò. Ki koté tout sé lanné-a kouri, ki koté tout fos-ou tonbé, ki koté tout jénes-ou alé ?
Sa’w lé fè, lajénes sé an tan ka pati bien vit, i ka chapé anlè’w san fè pies bwi, ka fè’w kwè, épi lespri visié’y i la toujou, ka kontinié kité’w épi lanvi’w, men i ka tiré tout lafos ou té ni pou satisfè yo.
Konsolé kò’w, an jénes pèdi sé pa an maladi, men i ka fésé’w adan laviéyes kon an maladi san rimed.
Nou tout ké pran fè. Jòdi sé mwen, dèmen sé wou. Nou adan an ti péyi étila asiparé, moun ka viv pli lontan. Sé anni tjenbé red, nou tout asou menm larel-la, ki nou lé ki nou pa lé, ayen pé ké chanjé, pas sé toubannman chimen lavi-a.
Alò, anni di’w kon yo ka di, tan fè tan, tan kité tan, épi kité lavi-a woulé bos li.
Hugues Barthélery