Sé poutji pa ni yon sel péyi asou latè, yon sel adan sé 190 la ki l'ONU a, ki pa ni lapolis. An manblo sé an travayè kon an lot, sé an moun ka fè an travay ki nésésè menm manniè ki an enfimiez, an faktè, an enstititè oben an ouvriyé. Nésésè poutji ? Davwè, pies péyi, menm sé ansien péyi kominis la pa janmen rivé opozé moun fè vakabonnajri.
Menm adan an sosiété ki jis, ki égalitè kon Kiba, ou ka ni moun ka volè bagay lézot, ka fann fwa madanm-yo, ka détounen lajan oben machandiz kisasayésa...Réjim kominis la té konpwann i té pé mofwazé nati nonm, men fok rikonnet i échwé. "L'Homme nouveau", "Nonm nef la", kon i té lé kréyé a pa janmen paret ek sé pou sa, menm adan sé péyi kominis la, soutou adan sé péyi-tala, ni manblo.
Matinik nou ni mové labitid pa ba yo lonnè ek respé yo mérité. An plis, dé sèten militan ka prétann konmkwa yo an sèvis "le colonialisme français", mé sé fouti kouyonnad ki la. An enstititè ka opozé an zélev palé kréyol, i an sèviz kolonializ fwansé a tou ! An avoka ka sèvi Kod Sivil fwansé a, an fonksionnè lé-zenpo ka vréyé ATD ba moun, an chef lantoupriz ka enpowté machandiz ki sòti an Fwans kisasayésa..., yo pa an sèvis kolonializ fwansé a pétet ?
Kidonk, annou sispann tiré méprizasion ba manblo matinitjé titak !
Dèmenn bomaten, lè péyi-a ké kaskod épi la Fwans ek ké vini endépandan, nou ké bizwen yo davwè, kon nou za di'y, pa ni yon sel péyi asou latè ki pa ni lapolis...