Accueil
Aimé CESAIRE
Frantz FANON
Paulette NARDAL
René MENIL
Edouard GLISSANT
Suzanne CESAIRE
Jean BERNABE
Guy CABORT MASSON
Vincent PLACOLY
Derek WALCOTT
Price MARS
Jacques ROUMAIN
Guy TIROLIEN
Jacques-Stephen ALEXIS
Sonny RUPAIRE
Georges GRATIANT
Marie VIEUX-CHAUVET
Léon-Gontran DAMAS
Firmin ANTENOR
Edouard Jacques MAUNICK
Saint-John PERSE
Maximilien LAROCHE
Aude-Emmanuelle HOAREAU
Georges MAUVOIS
Marcel MANVILLE
Daniel HONORE
Alain ANSELIN
Jacques COURSIL

‘Awendia nos ta bibando degeneracion di lenguahe’

‘Awendia nos ta bibando degeneracion di lenguahe’

Awe ta celebrando dia internacional di idioma materno. Pero segun poeta y artista Arubiano, Arturo Desimone, ‘awendia nos ta bibando e degeneracion di e lenguahe’.

 

El a señala cu nos por mira e degeneracion aki riba tereno politico. Si nos ta scucha e retorica di e politiconan, nan a bay atras. Antes e politiconan tabata influencia via di un tradicion romantico of liberal humanista.

Antes nan tabata purba di hinca den nan discursonan palabranan y frasenan cu un coriente poetico di e epoca di romanticismo. Mientras cu awendia e politiconan manera e presidente di Argentina no sa papia drechi, sino cu e ta purba di papia cu cifranan. Otro ehempel ta presidente Trump, y presidente di Republica Dominicana. E ta haya cu actualmente e politiconan cu ta wordo profila politicamente ta ocasiona un catastrofe den e lenga. E lenga mes ta den un crisis awendia y poesia por lanta nos for di e crisis di boroto.

Otro aspecto cu e ta menciona di poesia ta cu poesia tin un relacion cu e memoria. Den tempo antiguo e pueblonan tabata uza poesia pa memorisa nan historia. E filosofo Griego, Homero tabata un ehempel di esaki. Pero den e tradicion pre hispanico di indjannan Azteca y Maya cu a habita continente Mericano, poesia tabata un tradicion oral pa preserva nan memoria.

Mientras cu awendia e hendenan ta existi manera ‘sernan instantaneo. Nan no tin un pasado mas. Nan no tin un consenshi. Nan ta lubida kico a pasa 5 minuut prome’. Esaki ta e importancia y derecho di existencia cu un poesia tin: Un poder di trece bek e memorianan aki.

E ta kere cu awendia poesia tin su luga. Aunke e ta un luga reprimi y bastante marginal of minimalisa. Actualmente poesia ta nace paden di un conflicto contra e ordo logico y acepta. “Poesia no por nace sin un rechaso bastante fundamental di e manera con e mundo ta.” Sr. Demisone su opinion ta cu poesia no ta conservador, sino cu e ta progresista. E por ta un frontera di resistencia contra di e balornan conservador.

Aruba y poesia
E ta kere cu Aruba tin esaki scondi na cierto nivel y e echo cu Rubiano ta cubri of decora nan realidad un tiki cu cosnan hiper moderno. Pero e ta haya cu pabou di dje Aruba ta loke e poeta Spaño Federico Garcia Lorca a yama ‘un pueblo perdi di Andalucia’. Un pueblo chikito unda e realidad tin un drama profundo.

E poeta ta kere cu poesia ta importante pa e hubentud di Aruba. Recientemente el a participa hunto cu un grupo di poetanan jong den un recital na Brenchie’s Park. El a bay sin mucho expectativa, sinembargo el a wordo sorprendi positivamente. Un mucha chikito a recita un poema di su poeta preferi di lenga Ingles. Un poeta cu a tuma sr. Desimone hopi aña prome cu el a descubri esaki, esta Franz Wright. Sinembargo e ta haya tambe cu cierto hendenan ta wak poesia manera un forma di therapie cu nan ta haci den publico, locual e no ta acuerdo cu esey.

Papiamento y literatura
Aunke e no ta considera su mes un poeta importante y activista di nos lenga materno Papiamento, e ta contribui si pa promove su conocemento. El ta skirbi den otro lenganan. Aunke esaki no ta kita cu semper el a gusta nos lenga crioyo. El a cuminsa skirbi poemanan na Papiamento na Corsou, unda el a yega di residencia pa un temporada cortico.

Mi ta haya cu e ta un lenga hopi rico, interesante y bunita.” E ta haya cu Papiamento ta mas natural pa e lenga literario cerca e Arubianonan cu pa varios generacion ta papiando Papiamento manera mayoria di e Arubianonan y Curasoleñonan. Pero e semper tabata papia Papiamento. Tambe e por comunica na Papiamento y otro idiomanan e complehidad ‘di un aldea di Caribe cu mayoria di hende di afo no por imagina’. Tin biaha e concepto cu tin pafo di Aruba ta cu nos isla ta un plachi simpel cu cantica di The Beach Boys.

Aña di Papiamento 2018 ta coincidi cu un contribucion cu sr. Desimone ta dunando na un academico Cubano, Jamila Medina Rios.

E ta un poeta cu a gana premio Nicolas Guillen 2017 pa su obra ‘El país de la Siguaraya’, un premio hopi importante na Cuba. Medina Rios a acerca sr. Desimone pa traha hunto un antologia di e poetanan jong di Caribe. Mirando cu e por papia y compronde diferente idioma, sr. Desimone ta yudando cu e traduccionnan di varios obra. Nan a haci un seleccion caba, ya cu tin hopi interes riba literatura di Aruba y Corsou, pero tambe di Surinam na Cuba y den otro paisnan Latino Americano.

No ta skirbi na Hulandes
E ta haya cu mayoria di nos escritornan ta busca e publico y mercado literario di Hulanda cu ta un di e mas limita na mundo. Esaki ta un motibo cu e no ta skirbi na Hulandes. E no kier mustra arogante ora cu e ta expresa cu no tin un publico interesa den Aruba of Corsou na Hulanda. E ta haya cu dificilmente e publico aki por compronde nos mestisahe y sociedad creole…

Tampoco nunca nan a deal of confronta nan pasado colonial completamente. Tampoco Aruba ni Corsou a confronta e echo di ta den un situacion cu no ta colonia, pero toch nan ta ainda den contexto di colonia. “Nan no a sali for di esaki mentalmente.”

P’esey e ta haya hopi dañino cu e autornan di e islanan di nos region y Surinam ta insisti di persigui un mercado Hulandes. E ta describi poeticamente esaki como un romance straño cu no tin futuro ni presente.

Cu esaki e no kiermen cu nos autornan local of di e islanan bisiña mester skirbi absolutamente na Papiamento. Pero talbes nan por skirbi den otro lenganan cu ta wordo papia den e sociedad multilingual aki.

Trayectorio
Sr. Desimone tin alrededor di 10 aña bibando pafo di su isla natal. Durante e ultimo decada el a biba mas tanto na Hulanda y Argentina. Durante e temporada aki el a participa den eventonan literario cu tin di haber cu poesia, pero tambe den exposicion di arte.

Actualmente el a bay participa den festival internacional di poesia di Granada na Nicaragua. Un festival cu ta gosa di bon reconocimento den mundo di literatura Hispano Americano. Pero tambe nan tin invitadonan di rond mundo cu ta expresa nan mes den otro idiomanan.

E ta curator hunto cu e artista Sebastian Rypson di un exposicion Power & Ancestors cu ta bay tin su apertura dia 3 di maart den Gallery WM na Amsterdam. Aña pasa el a bay un festival di poesia na Cuba bou e nomber: Encuentro di Jovenes Escritores y Poetas Ibero Americanos, unda tambe el a ripara cu un parti grandi di nan hubentud ta hopi interesa den poesia. Pero otro parti den Reggaeton cu no ta nada poetico.

Literatura Ruso tin un influencia riba dje, pero semper literatura di Caribe tabata importante pe. E por drenta den literatura di Caribe facilmente ora cu e ta lesa nan. Aunke su rais ta den otro paisnan manera Polonia y Argentina.

E artista ta dunando un contribucion importante pa promove e literatura di nos region. E luna aki ta programa cu un publicacion di un ensayo cu el a skirbi tocante un encuentro cu Frank Martinus Arion na Corsou. Nan ta publica esaki den Sydney Review of Books. Den e ensayo aki tin pidanan di e traduccion cu el a haci di e poemanan di Martinus Arion cu e ta considera un gran poeta. “Mi ta stima su poesia mas cu su novelanan.” E tabatin contacto personal cu e literato aki na Hulanda, pero tambe na Aruba y Corsou prome cu el a fayece.

Tambe el traha un serie di articulonan riba partinan menos conoci di literatura Latino Americano. E articulonan aki ta na Ingles pa un publicacion literario na Merca cu tabata yama The Drunken Boat y awor e ta wordo yama Anomaly. E ta conclui cu tin hopi interes y poco conocemento cerca e publico di habla Ingles riba ultimo desaroyo di poesia Latino Americano y Caribe.

Connexion utilisateur

CAPTCHA
Cette question sert à vérifier si vous êtes un visiteur humain afin d'éviter les soumissions automatisées spam.