Accueil
Aimé CESAIRE
Frantz FANON
Paulette NARDAL
René MENIL
Edouard GLISSANT
Suzanne CESAIRE
Jean BERNABE
Guy CABORT MASSON
Vincent PLACOLY
Derek WALCOTT
Price MARS
Jacques ROUMAIN
Guy TIROLIEN
Jacques-Stephen ALEXIS
Sonny RUPAIRE
Georges GRATIANT
Marie VIEUX-CHAUVET
Léon-Gontran DAMAS
Firmin ANTENOR
Edouard Jacques MAUNICK
Saint-John PERSE
Maximilien LAROCHE
Aude-Emmanuelle HOAREAU
Georges MAUVOIS
Marcel MANVILLE
Daniel HONORE
Alain ANSELIN
Jacques COURSIL

Gran lanmè

Térèz Léotin
Gran lanmè

Kisiswa adan wotè travay Roger Ébion, matjè a,  toukon adan kalité bel louvraj la éditè a K. ÉDITIONS mété an lanmen nou an, san bliyé sé foto man Maryse Baste la, liv tala bel. I ka chayé nou alé adan an gran lanmè pawol djok ki ka gwoupé listwè koutt an kréyol, éti i ka fè pòtré sosiété a nou adan’y lan. Nou ka wè kouman limajinasion nou pé trapé divalkasion apré milan, apré makrélaj, apré pawol ki ka kouri lari pou ay jwenn toutt zorey. Nou ka sav, si nou pa té sav ki kwayans, toujou prézan an tett nou. Nou ka wè ki toujou ni an lawon ki sé bon konpè modichon pass lanmizè ka maché kantékant épi’y toupatou.

Primié nouvel la sé asou yonn-dé kanmarad ki té ni labitians kouri fanm yo, ki té monté Wobè, pou fè kon toutt moun, yo alé gadé an zafè kouss yol, men An swè révéyon « Yo senk-la pa té vini pou kous, yo sav té ni jenn-fanm anpami sé moun-lan ki té laa. Yo té jis payé anlè kiles ki té ké chayé yonn prèmié…. »

Toutt sé ti tex tala sé ti listwè koutt ki ka pozé jalon yo adan laréyalité jòdijou. Ébion ka fè nou jété zié asou : Dwa fanm ni dwa ni. I ka montré nou tou ki ladestiné pa ka garé chimen’y, ek ki fok pa jenmen nou sé jijé laparans, ki nonpli sé pa pass yo ka kriyé’w Pépa ki ou pé pa fè ayen nan lavi’w. 

Lakay Roger Ébion, nou ka jwenn anlo bel mo anlo bel pawol kontel : « enstriksioné », I té la ka boliyé, yo ay an kounouk, i fè an kott mal tayé. Sé mo tala sé pa  monef, sa pé rivé, jenn moun pa djè ka ni tann, ni konprann yo, ek matjè a ka viré mété yo lanmod, olié san fè tett li maché adan katjil i ka alé pran mo fransé épi platjé’y adan fraz la. 

Nou ka tann kouman moun jòdi ka di « an roul loto », sa nou toujou kriyé « né loto » an kréyol, é pou nou pozé kònou kèsion « an pné loto » ka vini pran plas « an né loto » adan tex la, pou montré nou manniè ek model palé sé jenn jan an za ka palé jòdi jou. Ébion ka fè fransé rantré adan kréyol, espré, pou nou kabéché asou sa nou ka li laa, i ka montré nou kouman fransé za ka varé kréyol la pou nou wouvè zié nou ek pa rété la bra kwaré ka kité fransé fè kréyol disparett, anmizi, anmizi, san di hak, san di nou pa té sav.

Sé powézi a, sé ti tex la tou, ka trasé larel lavi a, sanslay nou, pwoblenm nou, milan moun ka pran, razism ant nou menm, mess ek kwayans nou. I ka penn lasoufrans ki ka vini mennen toupé’y. Sé manniè Roger Ébion ka fè pòtré nanm moun ki ka sibi lavi touléjou yo. Tousa ka tòtoy lespri nou avan i ban nou solision katjil la, kontel adan powenm tala. « Si ou sé santi kò’w krazé ».

Nou ka di woulo-bravo ba misié Ébion.

Gran lanmè Roger ÉBION sé an liv toutt kalté moun ki ka chaché bon lekti, pé genyen san entjett. Yo kay dékouvè’y épi plézi, yo ké tann kouman Gran lanmè ka palé ba yo, ka palé ban nou toutt épi lanmou.

Térèz Léotin

Connexion utilisateur

CAPTCHA
Cette question sert à vérifier si vous êtes un visiteur humain afin d'éviter les soumissions automatisées spam.