An bagay laplipa moun Matinik ek Gwadloup pa sav sé ki nan 19è siek-la, kréyol té lang-liannay (lingua franca) non selman bannzil (archipel/archipelago) karayib la, mé yo té ka sèvi'y tou an Lwiziàn (Eta-Zini), Sen-Toma, Grinad, Trinidad ek Bénézwel. Disparet pwan kréyol-la malérezman nan péyi Sen-Toma ek Grinad ek i pres mò nan péyi Lwiziàn, Trinidad ek Bénézwel. Mé atè Grinad, ni moun ka goumen pou séyé fè'y riviv ek atè Trinidad ni moun yo ka kriyé "Patois People are alive" ki ka chaché tjenbé'y épi dapiyan (aide/help) yonndé lengwis Linivèsité lé West-Indies kontel Jo-Anne FERREIRA.
Nnamdi HODGE ni tan anrijistré yonn adan sé dènié moun Bénézwel la ki sa palé kréyol la ek lè nou ka fè tan kouté gran-nonm lan, nou ka rimatjé ki model lang-lan i ka sèvi a pres menm-parey épi ta Matinik...