22 mé, jou libérasion, jou gran penteng oben jou pou sonjé. Eben 22 mé Matinik, chak moun ka fè lafet-li. Akondi pawol-la «Chak chien ka liché koko’y an gou kò’y».
Matinitjé ni pou chwézi an drapo ek an lim (sé pa an zoranj si) mé an chanté pou reprézanté Matinik lè i ka alé dan an konpétision ayè, kontel an karayib-la (CARIFTA GAMS, GOAL CUP épi kisasayésa).
Lendi bonmaten sé té an sel wélélé douvan estasion lésans. Asiparé komkidiré an boug ka chaché ti-bet an tet patron ki pa lé respekté travayè té ké pa koté la SARA. Lamenm an vié lapè pran tout moun, mantjé lésans pou loto-yo.
Tout moun té ka atann dimanch pou té wè vaval. Mé dé jou avan kannaval-la an té ja ni an polémik. Dapré komkidiré sèten moun, yo té wè Vaval anlè watsap épi an drapo wouj, vè épi nwè. Antouléka Vaval vini épi jilé wouj-li, pas sa ja ka fè dizan moun Matinik té mobilizé san jilé jòn mé épi triko wouj. Sé pou laviktwa yo té lé alé.
Toupandan zélev pati an vakans kannaval penteng alantou kannaval ka alé ovantatè. Sé konsa Gwanaval dépi pasé tjenzan rifé la «BètaféParad». Asiré la pa té ni rad kabann, mé bel kostim ka limen sanmdi oswè. Vréman, vréman limajinasion té an pwent épi sé kostim lan. Toupatou anvil té ni an véritab ti-limiè ka klinoté akondi bètafé.
Sanmdi pasé, Kannaval Foyal démaré sé vidé-a Fodfrans. Mé sé organizatè-a mété chanté douvan, (pa chanté malélivé). Yo kriyé sa: Kaval Brennzeng Festival. Sé pa té bri selman mé an tiraj o pli bel lavwa kannaval. La té ni bon lavwa, menmsi anlo anpami yo konprann chanté sé kriyé anmwé.
Toupandan nou té ka chonjé twa mapipi ki ja monté an Galilé, Frantz Fanon, Marsel Manvil, ek Ti-Jo Movwa an mwa désanm-lan, sé a moman-tala Bazil mété grapen asou an brital matjè ba kréyol Matinik épi litérati, Joj Eliktè Movwa.